VARİKOSEL NEDİR?
Varikosel genelde genç erkeklerde görülmekle birlikte oldukça yaygın görülen tıbbi bir durumdur. Erkeklerin %15’inde görülebilen varikosel, erkek infertilitesi yani kısırlık sebebiyle doktora başvuran erkeklerin %40’ında görülmektedir. Kısırlığın arkasında yatan sebeplerin belki de en yaygın görüleni varikoseldir.
VARİKOSELİN NEDENLERİ, VARİKOSEL NASIL OLUŞUR?
Varikoselin neden oluştuğuna dair kesin bir kanı henüz olmasa da, tıp uzmanları kan akışındaki problemlere dayalı olan varikosele neden olabileceğini düşündükleri bazı durumları ortaya koymuşlardır.
Varikosel genelde sol testiste görülür. Bunun en olası sebebi sağ ve sol testislerdeki toplayıcı damarların anatomik yapısındaki farklılıktır. Sağ testis toplardamarı direk olarak bir ana toplardamara (vena cava) bağlıdır. Sol testis toplardamarı ise sol böbrek toplardamarına dik bir açıyla bağlanır ve sol böbreğin bağlı olduğu ana toplar damar ‘vena cava inferior’ olarak adlandıran daha büyük bir toplayıcı damardır. Sağ testise göre daha fazla basınca maruz kalan sol testiste nispeten daha yavaş bir kan akımı olur. Bunun yanında sol testisin sağ testisten daha aşağıda olması da bu durumu etkilemektedir. İşte bu nedenle sadece sol testiste varikosel görülme olasılığı %90 gibi çok yüksek bir orandadır.
Varikosel gelişimine sebep olabilecek diğer durumlar ise toplar damara reflü (kanın geri akımı) ve testis toplardamarlarının kısmi tıkanıklığıdır.
VARİKOSEL TEHLİKELİ MİDİR? VARİKOSELİN OLASI ZARARLARI.
Varikosel çoğu zaman tehlikeli değildir ve tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Ancak varikosel bazı semptomlara neden olduğunda tedavi edilmesi gerekir ve tedavide kullanılan yöntem genelde cerrahi müdahale yani varikosel ameliyatıdır.
Varikosel testislere zarar verebilir, sperm üretimini ve kalitesini etkileyerek infertiliteye yani kısırlığa neden olabilir.
Varikoselin olası zararlarının, testis içi ısı artışı, testis içi basınçtaki artış ve varikoselin hormonlara olan etkisiyle gerçekleşebileceği düşünülmektedir. Testis içi ısı normalde ortalama 33 C derece iken, varikosel varlığında toplar damarlarda kan birikmesine bağlı ısı artışı olmakta ve testis içi sıcaklık 35-36 C’ye ulaşabilmektedir. Bu durumda sperm oluşumunu ve sperm hareketliliğini olumsuz yönde etkilemektedir. Varikoselin testosteron üreten Leyding hücrelerinde fonksiyon bozukluğuna sebep olduğu düşünülmektedir. Sperm üretiminin sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için testis içi testosteron düzeyinin en az 20 ng/dl olması gerekirken, varikoselli hastalarda testosteron düzeyinin belirgin şekilde düşük olduğu görülmektedir. Benzer şekilde varikosel varlığında artan testis içi basınç yüzünden değişen hücreler arası sıvı dengesi sebebiyle, hormonların taşınması da etkilenmektedir. Yarattığı tüm bu etkilerden dolayı varikosel, erkek infertilitesi (kısırlık) için sık rastlanan bir risk faktörü durumundadır.
Varikoselin şiddetine göre testislere verdiği zararlar daha büyük olabilmekte, yalnızca sperm sayısında ve kalitesinde düşüşe değil, bunun yanında testis hacminde azalma ya da testis yapısının anormal derecede küçülmesine de sebep olabilmektedir.
VARİKOSEL BELİRTİLERİ NELERDİR?
Varikosel belirtileri özellikle ileri evrede olmadığı durumlarda hiçbir şekilde hasta tarafından fark edilmeyebilir. Genellikle çocuk sahibi olamayan çiftlerin, bu durumun sebebini bulmak için araştırma yaptığı esnada yapılan muayeneler sonucunda varikosel varlığı saptanabilir. Bunun haricinde varikosel varlığını kişilerin kendi fark edebileceği bazı belirtiler şunlardır:
– Testis üzerinde belirgin, gözle görülen damarlar.
– Genellikle sol testiste olmak üzere, testiste şişme.
– Testis içinde genişleyen damarların ele gelmesi, testisin sanki içi borularla ya da solucanlarla dolu bir torba gibi görünmesi ve dokunulduğunda o hissi vermesi.
– Testis boyutlarının birbirinden oldukça farklı görünmesi.
– Nadiren ağrı ve rahatsızlık hissi.
VARİKOSEL TANISI NASIL KOYULUR? VARİKOSEL MUAYENESİ NASIL YAPILIR?
Varikosel tanısı fiziki muayene ve ultrason muayenesiyle konulabilmektedir. Varikosel teşhisinde en önemli yöntem konuda tecrübeli bir üroloji uzmanının yaptığı fiziki muayenedir. Üroloğun yaptığı muayene sonrasında varikosel varlığı tespit edilirse “Skrotal Renkli Doppler Ultrasonografi” ile hastanın damar çapları, toplar damarlarda reflü varlığının olup olmadığı ve testiste hacim kaybı bulunup bulunmadığı incelenir.
Varikosel muayenesi yapan ürolog, varikoselin varlığını ve derecesini tespit etmek için yaptığı muayeneyi siz ayaktayken yapar. En ağır derece yani 3. derece varikoselde ayakta duran hastanın varisli damarları dışarıdan gözle görülebilmektedir. Varisli damarların gözle görülmediği ancak ayakta dururken elle muayenede hissedilebildiği durumlarda 2. derece varikoselden söz edilir. 1. derece yani en hafif varikosel olgularında muayene sırasında doktorunuz sizden öksürme/ıkınma gibi karın içi basıncı artırmaya yönelik manevralar yapmanızı ister. Varisli damarlar ancak bu şekilde elle muayenede hissedilebilir.
Ayrıca üroloji uzmanının elle muayenede tespit edemedeği ancak Skrotal Renkli Doppler Ultrason ile tespit edilebilen “Subklinik Varikosel” dediğimiz bir varikosel çeşidi de mevcuttur. Subklinik varikoselin ameliyat sonrası başarı oranları, yüksek dereceli varikosel vakalarının başarı oranlarına göre oldukça düşüktür.
VARİKOSEL NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Varikosel tedavisi her erkek için gerekli olmayabilir. Varikosel mevcut olup testislere herhangi bir zarar vermediğinde veya ağrı vb. hiç bir rahatsızlığa sebep olmadığında tedavi gerekmez.Aynı şekilde varikoseli olmasına rağmen tedavi olmaksızın baba olan birçok erkek mevcuttur.
Eğer varikosel varlığı tespit edilirse ve sperm sayısının veya kalitesinin çocuk sahibi olmak için yeterli olmaması durumu söz konusu ise varikosel tedavisi düşünülür ve bu tedavi cerrahi müdahale yani “Varikosel Ameliyatı” olacaktır.
Varikosel tedavisinin gerekli olduğu düşünülebilecek, yani hastanın varikosel ameliyatı olması gereken bazı durumlar şunlardır:
– Çocuk sahibi olamayan çiftlerde kadının sağlıklı olduğunun tespit edilmiş olması
– Erkeğin sperm tahlilinde anormal bulgular saptanmış olması
– Çift daha önce çocuk sahibi olmuş olmasına rağmen erkeğin varikosel tanısı almış olması ve yeniden çocuk sahibi olamaması
– Varikosel kaynaklı ağrıları olan ve başka tedavi yöntemleri ile ağrısı geçmeyen hastalar.
– Bekar yetişkin, ergen ya da adolesan dönemde olup, yüksek dereceli (2. veya 3. derece) varikosel tanısı koyulan hastalar için de cerrahi tedavi gerekebilir. Bunun nedeni varikoselin ilerleyici bir hastalık olması ve zaman içerisinde bu hastalarda kısırlığa (infertilite) yol açmasının olası olmasıdır.
VARİKOSEL AMELİYATI NASIL OLUR?
Varikosel ameliyatı kan akışını normal damarlara yönlendirmek için varisli damarın sıkıştırılması veya kapatılması işlemidir. Mikro cerrahi yöntemiyle yapılan bu operasyon “Varikoselektomi” şeklinde adlandırılmaktadır.
Varikosel ameliyatının nasıl yapıldığı, başarı oranları, görülebilecek komplikasyonlar ve varikosel ameliyatı fiyatları gibi merak ettiğiniz birçok konuda detaylı bilgi bulabileceğiniz “VARİKOSEL AMELİYATI” yazımızı mutlaka okuyun.
VARİKOSELİN AMELİYATTAN BAŞKA BİR TEDAVİSİ VAR MIDIR?
Varikoselin ameliyattan başka bir tedavisi yoktur. İlaç tedavisi ya da cerrahi dışı herhangi bir tedavi seçeneği bulunmamaktadır. Varikosel tedavisinin tek yolu varikosel ameliyatıdır.